SGK Denetimleri ve İşyeri Risk Puanları: İşverenler Nelere Dikkat Etmeli?

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), kayıt dışı istihdamla mücadele ve işveren yükümlülüklerini daha etkili bir şekilde izlemek amacıyla dijitalleşme odaklı yeni sistemler geliştirmektedir. Bu sistemlerin başında “İşyeri Karne Projesi” gelmektedir. SGK, bu proje ile işyerlerine dijital ortamda risk puanı atamakta ve denetim süreçlerini veriye dayalı olarak planlamaktadır.

Yeni Nesil Denetim Yaklaşımı: İşyeri Karnesi

2021 yılında uygulamaya alınan İşyeri Karne Projesi kapsamında her işyerinin SGK nezdindeki geçmiş ve güncel kayıtları analiz edilerek bir risk skoru oluşturulmaktadır. Bu değerlendirme sisteminde;

  • eksik prim bildirimi,

  • prime esas kazançların sektör ortalamasının altında bildirilmesi,

  • teşvik şartlarına uyulmaması,

  • meslek kodu uyumsuzlukları,

  • sahte sigortalılık ve kayıt dışı istihdam gibi faktörler göz önünde bulundurulur.

Bu analizler sonucunda yüksek riskli olarak belirlenen işyerleri öncelikli denetim kapsamına alınır. İstanbul’daki pilot uygulamada 386 işyerinden 365’inin sahte olduğu tespit edilmiş; toplamda 43.276 sahte sigortalı bildirimi yapılmıştır. Bu sistemin tahmin doğruluğu %95’e kadar ulaşmıştır.

SGK Risk Puanı Sistemi Nasıl İşliyor?

SGK, işveren davranışlarını analiz ederek işyeri profili oluşturur. Bu analizlerde;

  • meslek grubu,

  • il düzeyi,

  • kıdem süresi gibi parametreler dikkate alınarak
    işyerlerine otomatik bir risk skoru atanır. Örneğin, bir sektördeki ortalama prime esas kazançtan düşük bildirim yapan işyerleri, sistem tarafından düşük ücret riski taşıyanlar arasında değerlendirilir.

Bu skorlar sayesinde SGK, rastsal değil, stratejik ve veri odaklı denetim süreçleri oluşturur.

Denetimler Hangi Durumlarda Yapılır?

SGK denetimleri iki ana başlık altında yürütülmektedir:

  1. Re’sen Denetimler: Risk puanı yüksek olan işyerlerine doğrudan yapılır.

  2. Şikâyet Üzerine Denetimler: Çalışanların şikâyeti, hukuki süreçler ya da iç tespitlerle başlatılır.

En sık karşılaşılan denetim başlıkları şunlardır:

  • sahte sigortalı bildirimleri,

  • eksik gün bildirimi,

  • fiili ücret ile bildirilen ücret arasındaki fark,

  • meslek kodu yanlışlıkları,

  • teşvik kurallarına uyulmaması,

  • stajyer ve kısmi çalışan sigorta bildirimleri.

Sık Yapılan Hatalar ve Olası Cezalar

SGK verilerine göre denetime giren her 10 işyerinden 6’sında bildirge kaynaklı hata mevcuttur. Bu hataların sonuçları şunlardır:

  • eksik gün bildirimi: çalışan başına asgari ücretin %5’i kadar idari para cezası,

  • teşvik şartı ihlali: alınan teşviklerin faiziyle birlikte iadesi,

  • sahte sigortalı bildirimi: para cezası ve vergi incelemesi riskine yol açar.

Sadece Ceza Değil: İtibar ve Gelecek de Tehlikede

İşyeri risk puanları yalnızca cezai yaptırımlar açısından değil, kurumsal güvenilirlik bakımından da büyük önem taşır. SGK sicil kaydı; teşvik başvuruları, kamu ihaleleri ve sektörel değerlendirmelerde belirleyici rol oynar.

Sekb Danışmanlık Ne Sunar?

Sekb Danışmanlık olarak; SGK denetim süreçlerine hazırlıkta şirketlerin yanında oluyoruz:

  • güncel SGK uygulamalarını takip ediyoruz,

  • işveren yükümlülüklerini sade ve uygulanabilir biçimde aktarıyoruz,

  • denetim öncesi yapılması gerekenleri adım adım planlıyoruz.

SGK Denetimlerine Hazır Olmak Elinizde

Denetim yalnızca bir kontrol değil; işverenin kurumsal sorumluluğa olan yaklaşımını da gösterir. SGK nezdinde oluşan risk profili, gelecekte alınacak teşviklerden kamu işbirliklerine kadar birçok alanda etkili olabilir.

 

Sekb Danışmanlık, SGK mevzuatına uygunlukta rehberlik eder; cezai risklerin önüne geçmenizi ve işyeri sicilinizi korumanızı sağlar.